Tín chỉ carbon là một công cụ giúp các chính phủ hạn chế phát thải khí nhà kính. Các cơ quan quản lý giới hạn các ngành và lĩnh vực khác nhau về lượng CO2 mà họ có thể tạo ra trong một năm hoặc một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, chính phủ và các cơ quan độc lập phát hành các khoản tín chỉ để đáp ứng giới hạn đó. Mỗi tín chỉ carbon hoạt động như một sự ủy quyền để thải ra một tấn CO2 hoặc lượng CO2 tương đương (quy đổi từ các khí CH4, N20, SF6…).
Hệ thống này là một phần của thỏa thuận quốc tế được gọi là Nghị định thư Kyoto , quy định lượng khí thải carbon cho tất cả các quốc gia tham gia. Tín chỉ được phân bổ cho các công ty theo một mức cố định giảm dần theo thời gian. Nếu lượng khí thải CO2 của các công ty giảm xuống dưới mức giới hạn định trước, họ có thể bán các khoản tín chỉ bổ sung cho các doanh nghiệp khác yêu cầu họ bù đắp thiệt hại.
Các khoản tín chỉ này có thể được mua, bán và giao dịch giữa các doanh nghiệp. Một công ty có thể mua đủ tín dụng carbon để cho phép công ty tiếp tục sản xuất khí nhà kính ở mức định trước. Mặt khác, các doanh nghiệp tích cực giảm lượng carbon trong khí quyển thông qua lượng khí thải âm (chẳng hạn như các chương trình lâm nghiệp) tạo ra các khoản tín dụng carbon có thể được bán để kiếm lời.
Như ở tất cả các thị trường, các khoản tín dụng trở nên đắt đỏ hơn khi có nhu cầu lớn hơn đối với chúng. Do đó, các công ty có động lực to lớn để tiết kiệm chi phí bằng cách giảm lượng khí thải thông qua thương mại. Đến năm 2050, thị trường giao dịch carbon toàn cầu hóa có thể trị giá tới 22 nghìn tỷ USD .
Tín chỉ carbon là một phần của hệ thống “mua bán giới hạn” — một cách hiệu quả để định giá lượng khí thải carbon và đồng thời hạn chế chúng. Các mục tiêu cam kết từ các quốc gia, khu vực tạo ra giới hạn phát thải khí nhà kính, trong khi thành phần thương mại tạo ra một thị trường nơi các doanh nghiệp có thể mua và bán giấy phép phát thải (tín chỉ carbon)
Về mặt lý thuyết, mọi doanh nghiệp và cá nhân đều có thể tự do mua bán tín chỉ carbon. Tuy nhiên, mọi thứ phức tạp hơn một chút trong thực tế. Mặc dù California và một số bang Đông Bắc Mỹ có các chương trình tín dụng nhỏ cho lưới điện của họ, nhưng chính phủ Hoa Kỳ không triển khai hệ thống tín dụng carbon.
Tại châu Âu hệ thống EU ETS đã hoàn chỉnh hơn, nhưng hệ thống này vẫn gần với một khái niệm lý thuyết hơn là thương mại truyền thống. Cơ chế mua bán khí thải của Liên minh châu Âu quy định các khoản tín dụng carbon có thể được mua bán trong một thị trường hạn chế và thông qua hệ thống đấu giá do chính phủ cấp.
Điều đó không có nghĩa là bạn không thể đầu tư vào các khoản tín dụng carbon. Các thương nhân và nhà đầu tư có ba cách để tham gia vào thị trường carbon và xây dựng danh mục đầu tư “xanh”:
Tín dụng carbon là tài sản vô hình được bán trên thị trường tương tự như cổ phiếu và trái phiếu, tương tự như các công cụ tài chính. Để giao dịch chúng, bạn cần có tài khoản môi giới hoặc ứng dụng đầu tư.
Lợi ích của việc đầu tư vào tín dụng carbon:
Nhược điểm của việc đầu tư vào tín chỉ carbon:
Thị trường carbon có thể là hệ thống bắt buộc (tuân thủ) hoặc tự nguyện.
Thị trường carbon tuân thủ (còn được gọi là Hệ thống giao dịch phát thải—ETS) là kết quả của các chương trình giảm carbon quốc gia, khu vực hoặc quốc tế cũng điều chỉnh các giao dịch. Các công ty mua hoặc bán tín dụng carbon phù hợp với các hạn chế của chính phủ tùy thuộc vào lượng khí thải được tạo ra.
Các hệ thống giao dịch phát thải được biết đến nhiều nhất đang hoạt động là:
Thị trường carbon tự nguyện hoạt động độc lập với các chương trình tuân thủ và cho phép mọi người, doanh nghiệp hoặc chính phủ giao dịch bù đắp carbon. Chúng có thể rất quan trọng để giảm sự nóng lên toàn cầu.
Khu vực tư nhân mua phần lớn các khoản tín dụng tự nguyện. Thông thường, các mục tiêu trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là động lực chính thúc đẩy đầu tư và sử dụng nguồn tín chỉ carbon.
Thị trường carbon hoạt động và nhiều công ty đã bắt đầu nhận thấy lợi ích của việc sử dụng tín dụng carbon để cân bằng lượng khí thải carbon của họ. Đó là một cách để củng cố danh tiếng của công ty với tư cách là một tổ chức quan tâm đến trách nhiệm xã hội của công ty — một doanh nghiệp gần đạt được “mức phát thải khí nhà kính bằng không”.
Nó giúp các doanh nghiệp trở nên “xanh” hơn và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của họ sang “Net zero” bằng cách áp dụng các kỹ thuật để thu giữ CO2 từ khí quyển và giảm lượng khí thải được tạo ra thông qua các hoạt động nỗ lực của họ.
Với các khoản tín chỉ và bù đắp carbon, các tổ chức có thể trao đổi, bù đắp cho các tác động khí hậu do hoạt động của họ khi họ không thể trực tiếp giảm lượng khí thải carbon.
Những gì bắt đầu với Chương trình mua bán phát thải sáng tạo của EU hiện đang trở thành một hiện tượng toàn cầu. Các chính phủ trên toàn thế giới đang kết luận rằng các cơ chế dựa trên thị trường được lên kế hoạch cẩn thận là cách hiệu quả nhất để giảm lượng khí thải. Các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ và Hàn Quốc đã nhận thức rõ hơn về sự cần thiết phải tìm giải pháp cho biến đổi khí hậu, khuyến khích bằng cách này mở rộng thị trường carbon toàn cầu. Việc thực hiện tối đa các cam kết của các quốc gia, trong đó có Việt Nam sẽ là bước tiến mới trong nỗ lực ngăn chặn phát thải và gia tăng nhiệt độ ấm lên toàn cầu. Và hơn hết những nỗ lực này mở ra một lĩnh vực tài chính, ngành nghề đầu tư mới tại Việt Nam “Mua bán quyền phát thải – Tín chỉ carbon”.