TRUNG ƯƠNG HỘI NƯỚC SẠCH VÀ MÔI TRƯỜNG VIỆT NAM
TRUNG TÂM BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ ỨNG PHÓ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
CENTER FOR ENVIRONMENTAL PROTECTION AND RESPONSE TO CLIMATE CHANGE
Biến đổi khí hậu
GPT giải mã Cơ chế điều chỉnh các-bon xuyên biên giới (CBAM)
Hình ảnh: Minh họa
- Câu hỏi: Cơ chế CBAM cácbon xuyên biên giới là gì?
GPT trả lời: CBAM là viết tắt của Carbon Border Adjustment Mechanism, hay cơ chế điều chỉnh giá cả đối với khí thải carbon trên biên giới. Cơ chế này được đề xuất nhằm giảm thiểu sự chênh lệch giữa các quốc gia trong việc giảm lượng khí thải carbon. Về cơ bản, CBAM là một hình thức thuế áp đặt lên hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia không thực hiện giảm khí thải carbon đầy đủ, để bù đắp cho việc các nhà sản xuất trong EU đã phải trả tiền cho phát thải CO2.
Cơ chế CBAM này sẽ được áp dụng trên một số mặt hàng nhập khẩu, chẳng hạn như thép, xi măng và phân bón, và được tính dựa trên lượng khí thải carbon phát ra trong quá trình sản xuất của mặt hàng đó. Những quốc gia xuất khẩu hàng hóa này sẽ phải trả các khoản thuế này để có thể tiếp cận thị trường châu Âu.
Cơ chế này có thể giúp EU đạt được mục tiêu giảm khí thải carbon của mình một cách hiệu quả hơn, đồng thời đẩy mạnh các nước khác thực hiện giảm khí thải carbon. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra tranh cãi và có tác động tiêu cực đến các quốc gia xuất khẩu hàng hóa bị thuế CBAM.
2. Câu hỏi: Thời điểm EU áp dụng cơ chế CBAM?
Trả lời: EU đã công bố kế hoạch triển khai thí điểm cơ chế CBAM từ năm 2023 và dự kiến bắt đầu áp dụng chính thức vào năm 2026. Theo kế hoạch này, các sản phẩm thép, xi măng và phân bón sẽ được chọn để thử nghiệm cơ chế CBAM trong giai đoạn đầu tiên.
Trong giai đoạn thí điểm, các doanh nghiệp sẽ phải tham gia chương trình khí thải của EU và cung cấp thông tin về lượng khí thải carbon phát ra trong quá trình sản xuất của họ. Dựa trên thông tin này, các nhà sản xuất nhập khẩu sẽ phải trả tiền cho phát thải carbon tương đương khi nhập khẩu hàng hóa vào EU.
Việc thử nghiệm CBAM trên một số mặt hàng nhất định trong giai đoạn đầu tiên được xem là bước đầu tiên để EU đánh giá tính khả thi của cơ chế này và xây dựng hệ thống quản lý CBAM toàn diện hơn trong tương lai.
3. Câu hỏi: Việt Nam sẽ đối diện với cơ hội thách thức nào khi xuất khẩu hàng hóa sang EU, khi EU áp dụng cơ chế CBAM?
Trả lời: Việc EU áp dụng cơ chế CBAM sẽ đối diện với Việt Nam về nhiều cơ hội và thách thức khi xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này.
Một số cơ hội có thể đối với Việt Nam khi EU áp dụng CBAM là:
- Đẩy mạnh nỗ lực giảm khí thải carbon: Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ cần tập trung vào việc tăng cường quản lý môi trường, nâng cao năng suất và sử dụng các nguồn năng lượng thân thiện với môi trường để giảm lượng khí thải carbon. Điều này sẽ giúp tăng tính cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu Việt Nam và giúp đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
- Cơ hội thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa thân thiện với môi trường: Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm thân thiện với môi trường, chẳng hạn như sản phẩm từ nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời và gió.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng sẽ đối diện với nhiều thách thức khi EU áp dụng CBAM, bao gồm:
- Chi phí thêm cho các sản phẩm xuất khẩu: Việc áp dụng CBAM sẽ tạo ra chi phí thêm cho các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam, khiến chúng trở nên đắt hơn và mất tính cạnh tranh trên thị trường EU.
- Đối thủ cạnh tranh trực tiếp: Các quốc gia khác như Trung Quốc và Ấn Độ cũng đang tìm cách giảm thiểu lượng khí thải carbon phát ra trong sản xuất của họ và có thể trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Việt Nam trên thị trường EU.
- Chậm chuyển đổi sang năng lượng thân thiện với môi trường: Việt Nam hiện vẫn đang phụ thuộc nhiều vào năng lượng từ các nguồn hóa thạch, do đó chuyển đổi sang năng lượng thân thiện với môi trường và giảm khí thải carbon sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư lớn và thời gian để triển khai.
Câu hỏi: Việt Nam đang phát triển thị trường các-bon điều này cũng sẽ là lợi thế cho doanh nghiệp xuất khẩu tránh thuế CBAM?
Trả lời: Việc phát triển thị trường các-bon có thể giúp các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu tránh thuế CBAM trong một số trường hợp, tuy nhiên không phải tất cả các trường hợp đều áp dụng được.
Trong giai đoạn đầu tiên thí điểm CBAM, các sản phẩm bị áp dụng cơ chế này sẽ bao gồm các sản phẩm thép, xi măng và phân bón. Việc phát triển thị trường các-bon sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất các sản phẩm này với lượng khí thải carbon thấp hơn, do đó sẽ giảm chi phí bị áp dụng thuế CBAM khi xuất khẩu sang EU.
Tuy nhiên, việc phát triển thị trường các-bon sẽ không phải là giải pháp cho tất cả các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam. Nếu các sản phẩm không liên quan đến các-bon như quần áo, giày dép, điện tử… thì việc phát triển thị trường các-bon sẽ không có ảnh hưởng đến chi phí bị áp dụng thuế CBAM khi xuất khẩu sang EU.
Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần tìm cách giảm thiểu lượng khí thải carbon phát ra trong sản xuất của mình, nâng cao năng suất, sử dụng các nguồn năng lượng thân thiện với môi trường và phát triển các sản phẩm có tính cạnh tranh cao để tránh bị ảnh hưởng bởi thuế CBAM khi xuất khẩu sang EU.
4. Câu hỏi: Đơn vị nào có khả năng hỗ trợ cho các doanh nghiệp thực hiện các hoạt động này?
Trả lời: Trung tâm Bảo vệ Môi trường và Ứng phó Biến đổi khí hậu là đơn vị trực thuộc Trung ương Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, có trách nhiệm về tư vấn chuyên môn về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển thị trường các-bon.
Với vai trò là đơn vị tư vấn, Trung tâm Bảo vệ Môi trường và Ứng phó Biến đổi khí hậu sẽ cung cấp các thông tin, chính sách, quy định và các giải pháp cụ thể để các doanh nghiệp có thể thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường, kiểm kê khí nhà kính và phát triển thị trường các-bon.
Cụ thể, Trung tâm có thể hỗ trợ các doanh nghiệp trong các lĩnh vực như:
- Tư vấn về các chính sách và quy định liên quan đến bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển thị trường các-bon.
- Đánh giá và giám sát khí thải carbon của các doanh nghiệp, đưa ra các giải pháp giảm thiểu khí thải.
- Tư vấn về sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo và tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng.
- Tư vấn về phát triển sản phẩm có tính cạnh tranh cao, sử dụng công nghệ tiên tiến để giảm thiểu khí thải carbon và đáp ứng yêu cầu của thị trường.
- Hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc đăng ký tham gia các dự án phát triển thị trường các-bon để thu được các giá trị thương mại từ các quyền khí thải.
Chính vì vậy, Trung tâm Bảo vệ Môi trường và Ứng phó Biến đổi khí hậu là một đơn vị tư vấn uy tín và chuyên nghiệp để các doanh nghiệp có thể thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường, kiểm kê khí nhà kính và phát triển thị trường các-bon.
